สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ จังหวัดนครสวรรค์
๑. ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา
แม่น้ำเจ้าพระยา เกิดจากการไหลรวมกันของแม่น้ำ ๔ สาย ได้แก่ แม่น้ำปิง วัง ยม และน่าน โดยแม่น้ำ ๒ สายหลัก คือ แม่น้ำปิง วังและแม่น้ำยม น่านบรรจบกันบริเวณแหลมเกาะยม ตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ ซึ่งถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของแม่น้ำเจ้าพระยา ที่จุดนี้จะมองเห็นถึงความแตกต่างของสายน้ำ ๒ สี ได้อย่างชัดเจน แม่น้ำน่านจะมีสีแดงขุ่น และแม่น้ำปิงมีสีเขียวคล้ำใส สายน้ำทั้งสองค่อยๆ รวมตัวกลมกลืนเป็นสีเดียวกันจนกลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำที่หล่อเลี้ยงวิถีความเป็นอยู่ของชาวบ้านที่อยู่ริมน้ำทั้งสองฝั่ง และเป็นแม่น้ำสายสำคัญของประเทศไทย
ต้นกำเนิดหรือจุดเริ่มต้นของแม่น้ำเจ้าพระยา อยู่บริเวณแหลมเกาะยม
ด้านหน้าเขื่อนในตัวเมือง (บริเวณตลาด) จะเห็นทัศนียภาพอันสวยงามของ
แม่น้ำ ๔ สาย ปิง วัง ยม น่าน ไหลมาบรรจบกันที่ ตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ มีแม่น้ำ ๒ สายหลัก ได้แก่ แม่น้ำปิง (แควปิง จากจังหวัดเชียงใหม่ ไหลผ่านจังหวัดลำพูนมารวมกับ แคววัง ที่ไหลมาจาก อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง เป็นแม่น้ำปิง ที่จังหวัดตาก) และแม่น้ำวัง (แควยม ไหลมาจากจังหวัดเชียงราย มารวมกับ แควน่าน จากจังหวัดน่าน ที่ปากน้ำเกรียงไกร ตำบลเกยไชย อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ เป็นแม่น้ำน่าน)
ที่จุดนี้ จะมองเห็นถึงความแตกต่างของสายน้ำ ๒ สี ได้อย่างชัดเจน แม่น้ำน่านจะมีสีแดงขุ่น และแม่น้ำปิงมีสีเขียวคล้ำใส สายน้ำทั้งสองค่อยๆ รวมตัวกลมกลืนเป็นสีเดียวกันจนกลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำที่หล่อเลี้ยงวิถีความเป็นอยู่ของชาวบ้านที่อยู่ริมน้ำทั้งสองฝั่ง และเป็นแม่น้ำสายสำคัญของประเทศไทย
๒. บึงบอระเพ็ด
บึงน้ำจืดขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศไทย เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ตั้งอยู่ในเขตท้องที่ตำบล แควใหญ่ ตำบลพระนอน อำเภอเมืองนครสวรรค์ ตำบลพนมเศษ ตำบลวังมหากร อำเภอท่าตะโก และตำบลทับกฤช อำเภอชุมแสง มีเนื้อที่ประมาณ ๑๓๒,๗๓๗ ไร่ ๕๖ ตารางวา
การเดินทางไปบึงบอระเพ็ด เริ่มต้นจากตัวเมืองปากน้ำโพ ไปตามถนนสายนครสวรรค์-ชุมแสง ถึงสถานีพัฒนาประมงน้ำจืดบึงบอระเพ็ด ระยะทางประมาณ ๑๒ กิโลเมตร
บึงบอระเพ็ด เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดและแหล่งประมงขนาดใหญ่ แหล่งสำคัญที่สุดของจังหวัดนครสวรรค์ ลักษณะทั่วไปของบึงมีความอุดมสมบูรณ์มาก ประกอบด้วยพืชน้ำกว่า ๑๕๐ ชนิด พันธุ์ปลาน้ำจืดกว่า ๑๔๘ ชนิด และยังเป็นถิ่นอาศัยของนกนานาพันธุ์ นกที่พบบริเวณบึงบอระเพ็ดเพียงแห่งเดียวในโลก คือ "นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร"
๓. ถ้ำเพชร-ถ้ำทองตาคลี
ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านชอนเดื่อ หมู่ ๑๕ ตำบลตาคลี อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอตาคลี ประมาณ ๑๐ กิโลเมตร เขาชอนเดื่อเป็นเทือกเขาหินปูนเตี้ยๆ ภายในเทือกเขา ชอนเดื่อ มีถ้ำอยู่จำนวนมากมายประมาณนับ ๑๐๐ ถ้ำ ได้แก่ ถ้ำมรกต ถ้ำวังไข่มุก ถ้ำเหล็กไหล ถ้ำเจ้าแม่กวนอิมถ้ำเพชร-คิงคอง ถ้ำพญานาค ถ้ำดาวดึงส์ ถ้ำวิมานลอย ถ้ำเจ้าพ่อเสือ และถ้ำฤาษี ถ้ำแต่ละถ้ำจะมีความสวยงามแตกต่างกันไป บางถ้ำมีหินงอก หินย้อย รูปร่างแปลกๆ บางถ้ำมีผนังถ้ำที่มีลักษณะเป็นกากเพชร เมื่อมีแสงตกกระทบจะเป็นประกายสวยงาม บางถ้ำมีสีสันสวยงาม เช่น สีแดง สีเขียว สีคราม ซึ่งสีเหล่านี้เกิดจากแร่ธาตุตามธรรมชาติ
๔. เขาหน่อ-เขาแก้ว
เขาหน่อ-เขาแก้ว อยู่ห่างจากตัวเมืองนครสวรรค์ ประมาณ ๔๕ กิโลเมตร เขาหน่อเป็นภูเขาหินปูน มีวัดเขาหน่อตั้งอยู่ที่เชิงเขา มีบันไดขึ้นสู่ถ้ำบนยอดเขา มีมณฑปสร้างด้วยศิลาแลง ภายในมีพระพุทธบาทจำลอง มีถ้ำที่สวยงามหลายถ้ำ เช่น ถ้ำค้างคาว ถ้ำพระนอน มีพระพุทธรูปปางไสยาสน์องค์ใหญ่อยู่ปากถ้ำ บริเวณวัดมีลิงป่าอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสภาคเหนือทางชลมารคสายแม่ปิง ทรงเคยประทับแรมที่วัดนี้ ส่วนเขาแก้วอยู่ในบริเวณใกล้เคียงกันมีถ้ำหลายถ้ำ ซึ่งเป็นที่อยู่ของค้างคาวจำนวนมากมายนับล้านตัว ในเวลาเย็นใกล้พลบค่ำ ฝูงค้างคาวจะพากันบินออกหากิน ทำให้มองเห็นเป็นสายสีดำพลิ้วไปมาบนท้องฟ้าเป็นทางยาว
๕. อุทยานแห่งชาติแม่วงก์
ป่าแม่วงก์เป็นป่ารอยต่อของ ๒ จังหวัด คือ จังหวัดกำแพงเพชรและจังหวัดนครสวรรค์ ได้รับ การประกาศให้เป็นอุทยานแห่งชาติอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๓๐ มีชื่อว่า "อุทยานแห่งชาติแม่วงก์" มีเนื้อที่ประมาณ ๘๙๔ ตารางกิโลเมตร พื้นที่อุทยานประกอบด้วยป่าชนิดต่างๆ คือ ป่าเบญจพรรณ ประมาณร้อยละ ๗๐ ป่าดงดิบ ร้อยละ ๒๕ และป่าเต็งรัง ร้อยละ ๕ ของพื้นที่ นอกจากนี้ ยังมีไม้มีค่าทางเศรษฐกิจมากมาย เช่น ไม้สัก ไม้ประดู่ ไม้ชิงชัน ไม้มะค่าโมง ฯลฯ จุดที่น่าสนใจในเขตอุทยานฯ มีหลายแห่ง เช่น แก่งผานางคอย บ่อน้ำอุ่น น้ำตกแม่เรวา น้ำตกแม่กระสา และยอดเขาโมโกจู ซึ่งเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในเขตอุทยานฯ มีความสูง ๑,๙๖๐ เมตร
๖. น้ำตกแม่เรวา
เป็นน้ำตกที่อยู่ในป่าลึกของเขตอุทยานแห่งชาติแม่วงก์ บ้านตลิ่งสูง ตำบลแม่เล่ย์ อำเภอแม่วงก์ จังหวัดนครสวรรค์ อยู่ห่างจากตัวเมืองนครสวรรค์ประมาณ ๑๐๐ กิโลเมตร น้ำตกนี้มีต้นน้ำมาจากเทือกเขาโมโกจู ซึ่งติดต่อเขตจังหวัดกำแพงเพชร มีหลายชั้นแต่ละชั้นสูงมาก ความเด่นของน้ำตกอยู่ที่ความสูง จนร่ำลือกันว่าเป็นน้ำตกที่สูงที่สุดในทวีปเอเชีย
